بررسی عناصر اسطوره‏ای در دیوان عطار نیشابوری

thesis
abstract

سطوره از دیرباز پیوندی ناگسستنی با ادبیات داشته است و در همه دوران‏ها، در گونه‏های ادبی بازتاب یافته است.در این میان عطار یکی از سرایندگان سترگ شعر فارسی است که از بازتاب اسطوره‏های گوناگون در دیوان خویش، بهره برده است. عطار با استفاده از اسطوره‏های ملی ،عناصر تاریخی و دینی و طرح شخصیت‏های حماسی در شعر خود، بر نقش هویت‏سازی آنها تأکید می‏کند. عطار در دیوان قصائد و غزلیات خود، آگاهانه و هنرمندانه اسطوره و عرفان را پیوند زده و از همنشینی این دو مجموعه‏ای زیبا آفریده که هم خیال‏انگیز است و هم معرفت‏بخش.به عبارت دیگر عطار زبان سمبلیک و نمادین اسطوره را به کار گرفته است تا رمزپردازی عرفانی خود را سامان ببخشد و این چنین اسطوره در متنی عرفانی حضوری زیبا یافته است. اسطوره در اشعار عطار نیشابوری، به عنوان عنصری بیانی و فکری به شکل ارزنده ارائه شده است.عطار در اغلب ابیات و اشعار خود برداشتی عرفانی از موتیف‏های اسطوره‏ای داشته است که از نظر ارزش هنری و کیفیت کارکرد با هم متفاوت هستند.نکته ارزنده که در برخی اشعار عطار مشهود است و در جهت بیان مفاهیم عرفانی و بعضاً عاشقانه وی را یاری می‏دهد، بهره‏وری از اسطوره‏ها و داستان‏های حماسی است که در شکل ظاهری و شکل ذهنی شاعر بازآفرینی شده‏اند. این پژوهش اسطوره‏های ملی،عناصرتاریخی و دینی را در سروده‏های عطار بازشناسی نموده، به بررسی توصیفی آنها پرداخته و نقش این اسطوره‏هاوعناصر را در اشعار عطار بررسی نموده است. این پژوهش در سه فصل کلی تنظیم شده است؛ فصل اول کلیات تحقیق ،معرفی عطارنیشابوری ،تعاریف ونظریات درخصوص اسطوره،فصل دوم بارزترین اسطوره‏های ملی، حماسی وعناصر تاریخی در شعر عطار، فصل سوم پرکاربردترین عناصر دینی را در برمی‏گیرد. نتایجی که از این تحقیق به دست می‏آید آن است که عطار برای نزدیک ساختن مفاهیم مطرح شده در اشعار خود از اسطوره‏ها که حاصل ناخوآگاه جمعی بشر می‏باشد، استفاده فراوانی می‏نماید.از سوی دیگر میزان به کارگیری اسطوره‏های دینی به نسبت بیشتر از سایر انواع اسطوره‏هاوعناصر می‏باشد چرا که اندیشه‏های عرفانی عطار پیوند عمیقی با ریشه‏های دینی دارد.

similar resources

بر خوانِ عطار (نقد و بررسی تصحیحی دیگر از دیوان عطار نیشابوری)

دیوان غزلیات و قصاید عطار یکی از متداول‌ترین دیوان‌های شعر پارسی است که از همان قرن هفتم، همواره مورد علاقه و شوقِ دوستدارانِ شعر عرفانی فارسی بوده است. این دیوان چاپ‌های متعددی دارد که دو چاپ مشهور آن به دست دو تن از محققان بنام عصر ما، استاد سعید نفیسی و دکتر تقی تفضلی خراسانی، انجام گرفته است. چندی پیش انتشارات آستان قدس رضوی (به‌نشر) چاپ دوم این دیوان را به مقدمه و تصحیح دکتر اشرف‌زاده در 10...

full text

مقایسه دردمندی بین منطق الطیر عطار نیشابوری و دیوان حافظ

عطار میگوید آنچه در عرفان اهمیت دارد. همین راه یافتن و حرکت است و تا کسی عاشق نباشد و عشقش به مرحله درد نرسیده باشد‘ پای در راه پرخون سیر و سلوک نخواهد گذاشت و اهل درد نخواهد شد. زیرا که درد یک تحفه و جذبه الهی است که هر کسی لیاقت برخورداری از آنرا ندارد. پس باید سالک از عادات و نفس خود بیرون آید و آیینه دلش را با عشق جلا دهد تا شایستگی درد عشق را پیدا کند و سپس در آن درد به سوز و گداز بپردازد ...

full text

بررسی تشبیهات دیوان عطار نیشابوری

از آنجا که تشبیه یکی از پایه های اساسی صور خیال در شعر فارسی است، شاعران باتکیه بر این اصل، شعر خود را به تشبیهات گوناگون آراسته اند،دیوان عطار نیشابوری نیز از آثاری است که از این امر مستثنی نبوده و شاعر از صور خیال و به ویژه تشبیه در این اثر به زیبایی و وفور استفاده نموده است،لذا زیباییهای شعری نهفته در این دیوان که یکی از آثار سترگ ادب فارسی به شمار می رود ما را بر آن داشت تا به بسط وبررسی ذه...

15 صفحه اول

تحقیق در دیوان عطار نیشابوری

چکیده شیخ فریدالدین محمد بن ابراهیم نیشابوری ( 618-540 ه ) یکی از شاعران نامی خراسان است که در نیشابور – به روایتی کدکن – متولد شد.عطّار علوم زمان خود را فرا گرفت و چنانچه از شعرش بر می¬آید دیوان¬های شاعران قبل خود را مطالعه کرده بود. معلومات عطّار بر آثارش جمله دیوان تأثیر فراوان گذاشته است و شاعران بعد او نیز تحت تأثیر شعر او قرار گرفته¬اند. یکی از آثار عطّار، دیوان – شامل 872 غزل، 30 قصیده، 2...

15 صفحه اول

بررسی عناصر سوررئالیستی در غزلیات عطار نیشابوری

چکیده مکتب سوررئالیسم، حدود یک قرن پیش، توسط آندره برتون در فرانسه بنیان گذاری شد. این مکتب براساس اندیشه های روانشناسانه فروید، هگل، عرفان شرقی و مکاتب پیش از خود به ویژه رمانتیسم و دادائیسم شکل گرفت. سوررئالها، جویندگان حقیقت برتر در قرن بیستم بودند که در پی دستیابی به آزادی کامل از تمام قید و بندها به عصیان علیه تمدن، هنر، اخلاق و دین برمی خیزند تا روح، ذهن و نیروی درون خود را دریابند که د...

مقایسه دردمندی بین منطق الطیر عطار نیشابوری و دیوان حافظ

عطار میگوید آنچه در عرفان اهمیت دارد. همین راه یافتن و حرکت است و تا کسی عاشق نباشد و عشقش به مرحله درد نرسیده باشد‘ پای در راه پرخون سیر و سلوک نخواهد گذاشت و اهل درد نخواهد شد. زیرا که درد یک تحفه و جذبه الهی است که هر کسی لیاقت برخورداری از آنرا ندارد. پس باید سالک از عادات و نفس خود بیرون آید و آیینه دلش را با عشق جلا دهد تا شایستگی درد عشق را پیدا کند و سپس در آن درد به سوز و گداز بپردازد ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه - دانشکده علوم انسانی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023